آزمایش های قبل از ازدواج چیست و چرا باید انجام دهید؟

چرا آزمایش های قبل از ازدواج لازم است؟

آزمایش های قبل از ازدواج می توانند از بروز بسیاری از مشکلات که ممکن است در آینده، زندگی فرزندتان و همچنین روابط عاطفی بین شما را تحت تاثیر قرار دهد، جلوگیری کنند. برای اینکه زندگی سالم و پر از نشاط داشته باشید، عشق بین زوجین لازم است اما کافی نیست. اطلاع از وضعیت سلامتی طرفین هم امری است که اهمیت بسیاری دارد و با اطلاع از آن می توان از اختلافات بعدی جلوگیری کرده و زندگی پرنشاطی را در کنار هم دارا بود.

 

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین برای داشتن رابطه ای شاد و فرزندی سالم و در نهایت زندگی ای پرنشاط، آزمایش های قبل از ازدواج براساس اطلاعاتی که مشاور از زوجین می گیرد، باید برای آنها طبق سوابق بیماری هایی که در خانواده هرکدام وجود داشته و در نظر گرفتن احتمال به ارث رسیدن آن به فرزند، باید انجام شود، زیرا پی بردن به مشکلات قبل از ازدواج نسبت به بعد از آن، قابل تحمل تر است. هم برای بیماری هایی که امکان انتقال آن بین زوجین وجود دارد و هم بیماری های ژنتیکی که می تواند فرزند را درخطر ابتلا قرار دهد.

آزمایش هایی که باید انجام شوند

آزمایش قبل از ازدواج گامی اولیه و اساسی برای برنامه ریزی های بعدی ازدواج است. انجام این آزمایشات برای رفع نگرانی درباره سلامتی زوجین از لحاظ بیماری های ژنتیکی مانند تالاسمی، هموفیلی، و همینطور سلامت از لحاظ بیماری های مقاربتی مانند ایدز، سیفلیس و سایر بیماری های عفونتی واگیردار لازم است، وگرنه زندگی زناشویی با مشکلاتی دنبال می شود.

اطلاع از پیشینه خانوادگی، عوامل ارثی، سن، رژیم غذایی، ورزش، وزن و اعتیاد می تواند تصویر واضح تری برای انجام آزمایش های لازم ارائه دهد.

 

لازم به ذکر است که این آزمایشات با یک تست خون ساده انجام می شود.

 

• ملاحظات عمومی

شمارش کامل خون (CBC)، آنالیز کامل ادرار و اسمیرهای خون محیطی برای بررسی سلول های نرمال و غیرنرمال. آزمایش گروه خونی (ABO-RH) برای بررسی زنان RH­– و مشاوره دادن به آن ها درمورد خطرات احتمالی حاملگی.

• بیماری های عفونی

 آزمایش HIV و سایر بیماری های مقاربتی (STDs) مانند هپاتیت B و C، سفلیس، سوزاک و زگیل تناسلی.

• آزمایش های ژنتیکی

آزمایش ژنتیک معمولا براساس نژاد و فرهنگ است. بسته به سابقه خانوادگی و اجداد زوجین و اینکه آیا باهم فامیل هستند یا خیر مشاوره ژنتیک در صورت نیاز آزمایش های مختلفی برای بررسی اختلالات ژنتیکی صورت می گیرد. در صورتی که زوجین با هم رابطه فامیلی داشته باشند و یا سابقه بیماری خاصی در خانواده هایشان وجود داشته باشد انجام بررسی ژنتیکی و مشورت با فرد متخصص الزامی است. به دلیل شیوع بالای برخی از بیماری های ژنتیکی در ایران، امروزه مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج به امری اجباری تبدیل شده است.

 

هرچه رابطه فامیلی و خونی نزدیک تر باشد، احتمال اینکه فرزند به بیماری ای که در خانواده وجود دارد مبتلا شود، بیشتر می شود.

 

• آزمایش ژنتیک بوسیله آنالیز یک نمونه کوچک از خون یا بافت انجام می­شود.
• در اکثر بیماری ها، تفاوتی در اینکه کدام زوج آزمایش را انجام دهد وجود ندارد، و معمولا برای یکی از زوج ها آزمایش انجام می شود (مگر در مواردی که بسته به شرایط فرهنگی آن جمعیت اول برای مرد، یا زن انجام می دهند)، سپس تنها درصورتی که نیاز باشد از زوج دیگر هم آزمایش گرفته می شود و مورد بررسی قرار می گیرد. اما در برخی موارد خاص فقط از خانم یا آقا آزمایش گرفته می شود. مثلا در بیماری سندرم X شکننده (Fragile X Syndrome, FXS) به دلیل اینکه تنها راه انتقال بیماری از مادر به فرزند است، فقط از مادر آزمایش گرفته می شود و نیاز چندانی به گرفتن آزمایش از پدر نیست.
• برخی اوقات به درخواست زوجین، آزمایش های ژنتیکی برای بررسی وضعیت باروری خانم و آقا پیش از ازدواج انجام می شود.

اکثر نوزادان سالم به دنیا می آیند، اگرچه حتی بدون هیچ سابقه وجود بیماری در خانواده، بازهم به میزان کم ۳% احتمال دارد نوزاد به یک بیماری یا نقص ژنتیکی مبتلا شود. باید به این نکته توجه داشت که جلوگیری از همه نقص ها غیر ممکن است، با این حال چون علت برخی از نقایص عوامل ارثی است، پس مشاوره و آزمایش ژنتیک می تواند  نقش پیشگیریانه ای داشته باشند. غربالگری های ژنتیکی با توجه به ماهیت بیماری و تکنیک آزمایشی، هم قبل از بارداری و هم حین بارداری انجام می شوند. به علاوه، بسیاری از والدین برای بررسی وضعیت سلامتی فرزندشان و همچنین پی بردن به استعدادهای و توانایی های ذاتی او، با استفاده از نمونه بزاق کودک تست سلامت ژنتیکی انجام می دهند.

مناسب ترین زمان برای انجام آزمایش چه وقت است؟

همانطور که گفته شد مطلع شدن از وضعیت سلامتی شریک زندگی قبل از ازدواج قابل تحمل تر از دانستن آن بعد از ازدواج است، و زوجین وقت دارند که بیشتر و بهتر با شرایط آشنا شوند و تصمیم بگیرند. بیشتر اوقات، افرادی که ناقل بیماری یا نقص ژنتیکی خاصی هستند علائم خاصی را نشان نمی دهند و به اشتباه ممکن است سالم به نظر برسند. متاسفانه افراد ناقل، بدون آگاهی از وجود نقص ژنتیکی ژن حامل بیماری را به نسل بعد انتقال می دهند. اما تست سلامت فردی با استفاده از ژنتیک پیش از ازدواج یا بررسی وضعیت ناقلی افراد در مورد بیماری های خاص، سلامت زوجین و تولد فرزند سالم را تضمین می کند.  بنابراین قبل از شروع برنامه ریزی برای ازدواج باید آزمایش های لازم صورت گیرد و نتایج آن توسط متخصصین بررسی شود تا بتوان به نتایج قابل اتکا دست پیدا کرد. گاهی حتی برای زوجین دارای ریسک بالا برای داشتن فرزند، می توان گزینه های تشخیصی ژنتیک حین بارداری مانند IVF و PGD را درنظر گرفت تا بتوان فرزندی سالم را به دنیا بیاورند.

 

“بهترین زمان برای انجام آزمایش، قبل از برنامه ریزی برای ازدواج است”

 

برای انجام آزمایش های قبل از ازدواج نیازی به ناشتا بودن هست؟

خیر، برای انجام این آزمایشات نیازی به ناشتا بودن نیست.

 

انجام آزمایش قبل از ازدواج چه فایده هایی می تواند داشته باشد؟

در کل انجام این آزمایش ها قبل از ازدواج می تواند مانند این باشد که در هوای مه آلود با چراغ روشن حرکت کنید و جاده ای که تاریک و مه آلود است را بتوان تا حد زیادی روشن کرد و مسیر درست را انتخاب کرد. در ابتدای این مسیر مشاورین ژنتیک کلینیک ساواژنوم همراه شما هستند تا با خیالی راحت و بدون دغدغه به ادامه ازدواج و ساختن رویاهایتان با شریک زندگیتان بپردازید.

توجه داشته باشید که در اکثر موارد بعد از مشاوره ژنتیک به انجام آزمایش نیازی نیست،

اما اگر نیاز بود می تواند پیامدهای مثبت زیر را مدنظر گرفت:

1. شاید در طول زندگی مشغله های زیادی داشته اید، ام این آزمایشات فرصت مناسبی برای انجام برخی آزمایشات است که قبلا وقت انجام دادن آن ها را نداشته اید.
2. یکی دیگر از مزیت های انجام این آزمایش ها، این است که می توان ریسک بیماری هایی مانند تالاسمی و کم خونی داسی شکل، که بیماری های ژنتیکی شایع در کشور ایران است، و تنها از طریق والدین به فرزندان منتقل می شود را تعیین کرد.
3. ویروس هایی مانند HIV، هپاتیت C و B تهدید کننده زندگی هستند. این عفونت های ویروسی می توانند از طریق خون، مقاربت جنسی، مایعات بدن و همینطور از طریق مادر به جنین (هم در زمان بارداری و هم هنگام شیردهی) منتقل شود. انجام آزمایش های مربوط به این بیماری ها که قبل از ازواج فرصت خوبی برای انجام دادن آن ها است، اهمیت زیادی دارد، زیرا این ویروس ها می توانند در فرد وجود داشته باشند و برای ماه ها یا حتی سال ها به صورت خاموش و نهفته و بدون هیچ عملکرد و ردی از خود بمانند و توانایی این را داشته باشند که به عنوان یک ریسک بالقوه برای به خطر انداختن زندگی شریک زندگی و فرزند آینده باشد.
4. انجام این تست ها ممکن است موجب تشخیص زودهنگام بیماری ها و افراد حامل ویروس های عفونی شود، که در این صورت می توان تا حد زیادی از پیشرفت بیماری و عوارض جدی آن با اقدمات پیشگیرانه جلوگیری کرد.

سوالی که در آخر مطرح می شود این است که آیا انجام آزمایش ژنتیک برای زوج های متاهل نیز ضروری است؟

بله، به علاوه افرادی که قصد ازدواج دارند، زوج های متاهلی که درحال برنامه ریزی برای داشتن فرزند هستند نیز باید آزمایش های غربالگری ژنتیکی را در نظر بگیرند. اگر آنها ریسک دارا بودن فرزندی با یک بیماری شدید ژنتیکی را داشته باشند، باید در حین بارداری آزمایش های تکمیلی روی جنین و مادر انجام شود تا اطمینان حاصل شود که جنین سالم است.