سرطان دهان

سرطان دهان وقتی به وجود می‌آید که یک تومور در ناحیهی دهان رشد کند. این تومور می‌تواند روی سطح زبان، داخل گونه، سقف دهان (کام)، لب‌ها یا لثه باشد.

تومورها همچنین می‌توانند درون غدد ترشح‌کنندهی بزاق، لوزه‌های انتهای دهان یا حلق رشد کنند. البته سرطان این قسمت‌ها شیوع کمتری دارد.

علائم سرطان دهان:

• زخم‌های دردناک دهان که پس از چندین هفته خوب نمی‌شوند
• برآمدگی‌ها و توده‌های مزمن در دهان و گردن که علت مشخصی برای ایجاد آن‌ها وجود ندارد و بهبود نمی‌یابند
• لقی بی‌دلیل دندان‌ها یا حفره‌هایی که پس از خارج‌کردن دندان ترمیم نمی‌شوند
• بی‌حسی ماندگار و حس عجیب در لب یا زبان
• گاهی اوقات مناطق قرمز یا سفید رنگ در دهان یا زبان می‌توانند نشانه‌های اولیهی سرطان دهان باشند
• تغییر در تکلم، مانند نوک زبانی صحبت‌کردن

اگر این علائم در طی سه هفته بهبود پیدا نکردند، به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنید، خصوصاً در صورتی که به‌شدت الکل یا دخانیات مصرف می‌کنید.

انواع سرطان دهان

سرطان دهان بر اساس سلول آغازگر تومور طبقه‌بندی می‌شود.

شایع‌ترین فرم سرطان دهان، کارسینوم سلول سنگفرشی است که ۹ مورد از هر ۱۰ مورد سرطان دهان را شامل می‌شود.

سلول‌های سنگفرشی در محل‌های بسیاری از بدن، از جمله درون دهان و پوست یافت می‌شوند.

انواع سرطان‌های دهان که کم‌تر شایع هستند:

• آدنوکارسینوما: تومورهایی که درون غدد بزاقی رشد می‌کنند
• سارکوما: از ناهنجاری‌هایی در استخوان، غضروف، عضله یا بافت‌های دیگر منشأ می‌گیرند.
• ملانوما بدخیم دهانی: تومور رشد کرده در ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولیدکنندهی رنگدانهی پوست) که لکه‌های بسیار تیره و متورم هستند و اغلب همراه با خونریزی دیده می‌شوند
• لنفوما: این نوع تومور در سلول‌هایی که به‌صورت عادی در غدد لنفاوی وجود دارند رشد می‌کند، اما در دهان هم مشاهده می‌شود

چه چیزی باعث سرطان دهان می‌شود؟

مواردی که خطر ایجاد سرطان دهان را افزایش می‌دهند، این‌ها هستند:

• مصرف دخانیات
• مصرف الکل: احتمال وقوع سرطان در افرادی که به‌شدت الکل و دخانیات مصرف می‌کنند، در مقیاس جمعیت بسیار بالا است

• آلوده‌شدن به ویروس HPV: این ویروس عامل زگیل‌های تناسلی است

چه کسانی تحت تأثیر سرطان دهان هستند؟

سرطان دهان ششمین سرطان شایع جهان است. اغلب موارد سرطان دهان در سنین ۵۰ تا ۷۴ سالگی اتفاق می‌افتد و تنها در ۱۲.۵ درصد موارد افراد جوان‌تر از ۵۰ سال را درگیر می‌کند.

بیش‌تر سرطان‌های دهان در افراد جوان، تحت تأثیر ویروس HPV به وجود می‌آید.

سرطان دهان همچنین در مردها بیش‌تر از زن‌ها شایع است که علت این مسئله می‌تواند شیوع بیش‌تر مصرف الکل در مردها باشد.

درمان سرطان دهان:

سه راه اصلی برای درمان سرطان دهان وجود دارد:

• جراحی: در این روش سلول‌های سرطانی همراه با مقدار کمی از بافت سالم اطراف تومور برداشته می‌شود

• رادیوتراپی: اشعه ی پرانرژی X برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود

• شیمی درمانی: در این روش از داروهای قوی برای از بین‌بردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود

در اغلب موارد از ترکیب این روش‌ها استفاده می‌شود. برای مثال پس از جراحی می‌توان از رادیوتراپی برای جلوگیری از برگشت سرطان کمک گرفت.

همزمان با تلاش برای نابودی تومور، درمان‌ها روی عملکردهای مهم دهان، مانند تنفس و صحبت نیز تمرکز می‌کنند. همچنین حفظ ظاهر دهان از اولویت بالایی برخوردار است.

عوارض سرطان دهان

سرطان دهان و درمان آن می‌تواند عوارضی مانند تأثیر روی ظاهر دهان ایجاد کنند و باعث ایجاد مشکل در صحبت‌کردن و بلع شوند (دیسفاژی).

دیسفاژی می‌تواند مشکل بسیار مهمی باشد. اگر قطعات غذا وارد مجاری تنفسی و ریه بشوند، می‌توانند عفونت سینه یا پنومونی را به‌وجود آورند.

پیشگیری از سرطان دهان

سه راه مؤثر در جلوگیری از ایجاد سرطان دهان یا برگشت آن بعد از درمان این‌ها هستند:

• مصرف‌نکردن دخانیات
• مصرف‌نکردن الکل بیش از مقدار مجاز هفتگی

• رژیم غذایی سالم و مدیترانه‌ای که شامل مقادیر زیاد سبزیجات تازه (خصوصاً گوجه‌فرنگی)، مرکبات، روغن زیتون و ماهی است

همچنین داشتن بررسی‌های منظم دندان‌پزشکی توصیه می‌شود. دندان‌پزشکان اغلب می‌توانند مراحل اولیهی سرطان دهان را تشخیص دهند.

پیش‌آگهی

پیش‌آگهی سرطان دهان بستگی به قسمت درگیر و میزان پخش‌شدن تومور در بافت‌های اطراف بستگی دارد. سرطان‌های دهانی که لب، زبان یا حفرهی دهان را درگیر می‌کند، پیش‌آگهی بهتری دارند.

در صورتی که سرطان دهان زودهنگام تشخیص داده شود، در ۹۰٪؜ موارد فقط با جراحی به‌طور کامل درمان می‌شود.

در مواردی که تومور گسترده است، همچنان شانس بالایی برای بهبود کامل وجود دارد، اما به دنبال جراحی باید رادیوتراپی یا ترکیبی از رادیوتراپی و شیمی‌درمانی انجام شود.

پس از جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی به‌ترتیب بیش‌ترین میزان موفقیت در درمان را دارند.

پیشرفت در روش‌های جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی موجب بهبود بسیار زیاد میزان درمان سرطان دهان شده‌اند.

به‌صورت کلی، حدود ۶۰٪؜ از افراد مبتلا به سرطان دهان حداقل پنج سال پس از تشخیص و تعداد زیادی از آن‌ها سال‌های بسیار بیش‌تری بدون بازگشت سرطان زندگی خواهند کرد.

سرطان‌های سر و گردن

سرطان دهان زیرمجموعه‌ای از سرطان‌های سر و گردن است. به غیر از سرطان دهان، انواع دیگری از سرطان‌های سر و گردن وجود دارند:

• سرطان حنجره

• سرطان نازوفارنکس: قسمت خلفی بینی که ناحیهی بالای حلق را تشکیل می‌دهد

• سرطان حلق دهانی: قسمتی از حلق که مستقیماً پشت دهان است
• سرطان هیپوفارنکس: قسمتی از گلو که مستقیماً پشت حنجره است
• سرطان غده تیروئید: غده‌ای که در دو طرف لوله ی تنفسی قرار دارد
• سرطان بینی و سینوس‌ها
• سرطان مری

اگر شما دغدغه مبارزه با این بیماری را دارید، به طرح جامع ملی کرشمه بپیوندید...