بیماری مزمن کلیه (CKD) چیست؟

امتیاز 4.6 / تعداد بازدید : 10713 اشتراک گذاری :

بیماری مزمن کلیه (CKD) تخریب مترقی و برگشت ناپذیر کلیه ها است. کلیه های شما قسمتهای اساسی بدن شما هستند. آنها چندین کارکرد دارند، از جمله:
• به حفظ تعادل مواد معدنی و الکترولیت در بدن مانند کلسیم، سدیم و پتاسیم کمک می کند
• نقش اساسی در تولید گلبول های قرمز بازی می کند
• حفظ تعادل ظریف اسید-پایه (pH) خون
• دفع مواد محلول در آب از بدن شما
کلیه های آسیب دیده توانایی انجام این عملکردها را از دست می دهند.

علل
شایع ترین دلایل CKD فشار خون بالا و دیابت است.
هر کلیه حاوی حدود 1 میلیون واحد کوچک فیلتر به نام نفرون است. هر بیماری که به نفرون ها صدمه بزند یا آن ها را زخمی کند می تواند باعث بیماری کلیوی شود. دیابت و فشار خون بالا هم می تواند به نفرون ها آسیب برساند.
فشار خون بالا همچنین می تواند به رگ های خونی کلیه ها، قلب و مغز شما آسیب برساند. کلیه ها دارای عروق بسیاری هستند، به این معنی که دارای رگ های خونی زیادی می باشند. بنابراین، بیماری های عروق خونی به طور کلی برای کلیه های شما خطرناک است.
بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس می تواند به رگ های خونی آسیب برساند و می تواند آنتی بادی را علیه بافت کلیه ایجاد کند.
علل مختلف دیگری برای CKD وجود دارد. به عنوان مثال، بیماری کلیه پلی کیستیک یک علت ارثی CKD است. گلومرولونفریت می تواند ناشی از لوپوس باشد. همچنین می تواند پس از یک عفونت استرپتوکوکی ظاهر شود.

عوامل خطر
خطر ابتلا به CKD در افراد بالای 65 سال افزایش می یابد. این شرایط در خانواده ها نیز بصورت ارثی جریان دارد. این احتمال بیشتر در آمریکایی های آفریقایی تبار، آمریکایی های بومی و آسیایی-آمریکایی رخ می دهد. سایر عوامل خطر برای CKD عبارتند از:
• سیگار کشیدن
• چاقی
• کلسترول بالا
• دیابت (انواع 1 و 2)
• بیماری خودایمنی

• بیماری انسداد کلیوی، از جمله انسداد مثانه ناشی از هایپرپلازی خوش خیم پروستات
• تصلب شرایین
• سیروز و نارسایی کبدی
• باریک شدن شریان هایی که خون جاری در کلیه شما را تأمین می کند
• سرطان کلیه
• سرطان مثانه
• سنگ کلیه
• عفونت کلیه
• لوپوس اریتماتوی سیستمیک
• اسکلرودرما
• واسکولیت
• ریفلاکس vesicoureteral ، که هنگام بازگشت ادرار به کلیه شما رخ می دهد.

علائم
CKD تا زمانی که بیشتر کلیه شما از بین نرود ، هیچ علائمی ایجاد نمی شود. هنگامی که کلیه به شدت آسیب دیده باشد ، علائم CKD می تواند شامل موارد زیر باشد:
• تورم در اطراف چشم ، به نام ادم periorbital
• تورم پاها ، به نام ادم پدال
• خستگی
• تنگی نفس
• حالت تهوع
• استفراغ بخصوص صبح و بعد از خوردن غذا
• بوی ادرار مانند نفس شما
• درد استخوان
• پوست غیر طبیعی و تیره
• دانه های خاکستری که روی پوست شما ظاهر می شود ، به نام یورت اورمیک
• خواب آلودگی
• گیجی ذهنی
• بی حسی در دست و پا
• سندرم پای بی قرار
• مو و ناخن های شکننده
• خارش
• کاهش وزن
• از دست دادن توده عضلانی
• گرفتگی عضلات و ماهیچه ها
• کبودی و خونریزی آسان
• خون در مدفوع شما
• سکسکه
• تشنگی بیش از حد
• کاهش علاقه به رابطه جنسی
• ناتوانی جنسی
• بیخوابی
• اختلال خواب
همچنین ممکن است علائم بیماری هایی که در مشکلات کلیوی شما نقش دارند را نیز داشته باشید.

چگونه بیماری مزمن کلیه تشخیص داده می شود؟

تشخیص CKD با سابقه پزشکی در وراثت و خانواده شروع می شود. سابقه خانوادگی نارسایی کلیه، فشار خون بالا یا دیابت ممکن است به پزشک شما هشدار دهد. اما برای تأیید CKD آزمایش های دیگر لازم است، مانند:

شمارش کامل گلبول قرمزخون

شمارش کامل خون می تواند کم خونی را نشان دهد. درکلیه های شما اریتروپویتین ساخته می شود، که یک هورمون است. این هورمون مغز استخوان شما را برای ساختن گلبول های قرمز خون تحریک می کند. هنگامی که کلیه های شما به شدت آسیب دیده است، توانایی شما در ایجاد اریتروپویتین کاهش می یابد. این حالت باعث کاهش گلبول های قرمز یا کم خونی می شود.

تست سطح الکترولیت

CKD می تواند بر میزان الکترولیت شما تأثیر بگذارد. در صورت داشتن CKD ممکن است پتاسیم زیاد باشد و بی کربنات نیز ممکن است پایین باشد. همچنین ممکن است افزایش اسید در خون وجود داشته باشد.

آزمایش نیتروژن اوره خون

نیتروژن اوره خون می تواند هنگامی که کلیه های شما شروع به کم کاری می کنند افزایش یابد. به طور معمول، کلیه های شما محصولات تجزیه پروتئین را از خون شما پاک می کند. پس از آسیب کلیه، این محصولات جانبی تولید می شوند. اوره یکی از محصولات جانبی تجزیه پروتئین است و چیزی است که سبب ادرار بودار می شود. پزشک شما ممکن است این نکته را بررسی کند.

آزمایش کراتینین

با کاهش عملکرد کلیه، کراتینین شما افزایش می یابد. این پروتئین همچنین به توده عضلانی مرتبط است.

تست هورمون پاراتیروئید (PTH)

غدد کلیه و پاراتیروئید از طریق تنظیم کلسیم و فسفر در تعامل هستند. تغییر در عملکرد کلیه بر انتشار PTH تأثیر دارد. این میزان کلسیم در بدن شما تأثیر می گذارد.
هنگامی که کلیه شما به سوی مرحله انتهایی بیماری کلیه پیش می رود، دیگر فسفر به اندازه کافی دفع نمی شود و سنتز ویتامین D را مختل می کند. استخوانهای شما ممکن است کلسیم را آزاد کنند. این باعث می شود استخوان های شما به مرور زمان ضعیف شوند.

اسکن کلیه

اسکن کلیه یک مطالعه تصویربرداری از عملکرد کلیه است.

سونوگرافی کلیه

این آزمایش غیر تهاجمی تصاویری را در اختیار پزشک شما قرار می دهد تا تشخیص دهد که آیا انسداد وجود دارد یا نه.

تست های دیگر
آزمایش های اضافی برای CKD شامل:
• بیوپسی کلیه
• آزمایش تراکم استخوان
• سی تی اسکن شکمی

MRI •شکمی

درمان و عوارض
CKDمزمن و برگشت ناپذیر است. بنابراین، درمان برای بهبود بیماری زمینه ای متمرکز دارد. درمان همچنین می تواند از عوارض بیماری CKD جلوگیری و آنرا مدیریت کند، مانند:
• مایعات اضافی
• نارسایی احتقانی قلب
• کم خونی
• استخوان های شکننده
• کاهش وزن
• عدم تعادل الکترولیت
کنترل مشکلات اساسی مانند فشار خون بالا و دیابت می تواند پیشرفت آسیب های کلیوی را کند کند.
مرحله نهایی بیماری کلیوی (ESRD) وقتی اتفاق می افتد که کلیه های شما به وضوح شروع به از بین رفتن می کنند. اگر عملکرد کلیه شما به 10 درصد یا کمتر کاهش یابد ، ممکن است شما به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز داشته باشید.

درمان CKD و ESRD شامل موارد زیر است:

تغییر رژیم غذایی
شما باید در رژیم غذایی خود میزان مصرف چربی ، نمک ، پروتئین و پتاسیم را کاهش دهید. کاهش نمک و مصرف مایعات می تواند به کنترل فشار خون کمک کند و از انباشت مایعات جلوگیری کند. مطمئن باشید برای حفظ وزن خود هنوز کالری کافی دریافت می کنید. اگر مبتلا به دیابت هستید ، مصرف کربوهیدرات خود را محدود کنید.
تغییر در سبک زندگی
حتماً ورزش کافی داشته باشید.

ترک سیگار نیز در صورت استعمال سیگار می تواند به شما کمک کند.
مکمل ها و داروها
درمان شما ممکن است شامل مصرف موارد زیر باشد:
• مکمل های آهن و ویتامین برای مدیریت کم خونی
• مکمل های کلسیم و ویتامین D
• تزریق اریتروپویتین برای تحریک تولید گلبولهای قرمز
• اتصال دهنده های فسفات
• نرم کننده های مدفوع برای رفع و جلوگیری از یبوست
• آنتی هیستامین برای رفع خارش
درمان پزشکی
ممکن است برای تصفیه خون به دیالیز احتیاج داشته باشید. در بعضی موارد ممکن است شما به پیوند کلیه احتیاج داشته باشید. در صورت وجود ، باید در مورد کنترل قند خون و دیابت نیز با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت ابتلا به CKD یا ESRD ممکن است مستعد ابتلا به عفونت شوید. پزشکان توصیه می کنند واکسیناسیون های زیر را انجام دهید:
• واکسن پنوموکوکی
• واکسن هپاتیت B
• واکسن آنفلوانزا
• واکسن H1N1 (آنفولانزای خوکی)
پیشگیری
شما همیشه نمی توانید از CKD جلوگیری کنید. با این حال ، کنترل شرایطی مانند فشار خون بالا و دیابت می تواند به شما کمک کند. اگر خطرات زیادی دارید باید غربالگری منظم برای CKD دریافت کنید. تشخیص زودرس CKD می تواند به کند شدن پیشرفت آن کمک کند.