علائم کمبود ویتامین کا (k) در بدن

ويتامين كا يكى از انواع ويتامين هاى محلول در چربى مى باشد. اين ويتامين در انعقاد خون نقش اساسى دارد و باعث فعال شدن پروتئين ها و كلسيم در فرآيند انعقاد خون مى شود.
علاوه بر انعقاد خون، ويتامين كا در سلامت و متابوليسم استخوان ها و تنظيم سطوح كلسيم خون نيز نقش اساسى دارد.
ويتامين كا در اثر نور خورشيد و يخ زدگى از بين مى رود اما در برابر گرما پايدار است. هر چه هوا گرمتر شود نياز بدن به ويتامين كا نيز افزايش مى يابد.
از آنجا كه ويتامين كا سبب جلوگيرى از خونريزى مى شود براى درمان خونريزى ناشى از بيمارى هاى هموفيلى، كبد، زردى و زخم معده همچنين درمان خونريزى هاى ناشى از استفاده طولانى مدت از آسپرين ها و آنتى بيوتيك ها مفيد است.
علاوه بر اين ويتامين كا در درمان خونريزى شديد در دوران پريود و بهبود سلامت و وضعيت قلب و بهبود وضعيت استخوان ها مناسب است.
همچنين به نوزادان زودرس به دليل احتمال بالاى خونريزى بعد از تولد ويتامين كا تزريق مى شود.
ويتامين كا با سرطان مبارزه مى كند، عملكرد مغز را بهبود مى بخشد و نقش مهمى در سيستم عصبى دارد.
ويتامين كا در پيشگيرى از سنگ كليه، درمان پوكى استخوان و استحكام استخوان، بهبود سلامت دندان ها، بيمارى هاى كبدى و ديابت مفيد است و مقاومت به انسولين را بهبود مى بخشد.
نوع مصنوعى ويتامين كا محلول در آب است و در درمان زخم هاى پوستى كاربرد دارد.
ويتامين كا ممكن است با جلوگيرى از معدنى شدن خون به حفظ فشار خون پايين تر كمك كند در نتيجه قلب قادر است خون را راحت تر در رگ ها پمپاژ نمايد.
در اثر افزايش سن به صورت طبيعى معدنى شدن خون اتفاق مى افتد و يكى از فاكتورهاى ريسك اصلى بيمارى هاى قلبى محسوب مى شود.
علاوه بر اين مصرف كافى ويتامين كا ريسك سكته مغزى را نيز تا حد زيادى كاهش مى دهد.
افرادى هستند كه با كمترين ضربه به شدت كبود مى شوند. اين افراد از كمبود ويتامين كا رنج مى برند.
ويتامين كا ١ ( فيلوكينون ) نوع اول و اصلى ويتامين كا مى باشد و در منابع غذايى گياهى يافت مى شود.
ويتامين كا ٢ ( منا كينون ) نوع دوم ويتامين كا است كه بيشتر در منابع غذايى حيوانى و غذاهاى تخمير شده يافت مى شود.

منابع غذايى ويتامين كا

ويتامين كا در بسيارى از منابع گياهى و حيوانى به مقدار مناسبى يافت مى شود :
گياهان برگ سبز تيره مانند اسفناج ، كاهو ، بروكلى ، كلم كيل (kale) ، كلم ، جعفرى تازه ، نخود سبز ، لوبيا سبز ، كلم بروكسل ، هويج ، بلوبرى ، كدو حلوايى ، انار ، كيوى ، آلو ، انجير ، انگور ، گوجه فرنگى ، بادام زمينى ، لوبيا ، فندق ، گردو از منابع خوب ويتامين كا ١ هستند.
منابع حيوانى شامل گوشت ، مرغ ، زرده تخم مرغ ، پنير و ساير لبنيات ، سوياى تخمير شده با باكترى ها به نام Natto داراى ويتامين كا ٢ هستند.
مواد غذايى فوق فرآورى شده و قند تصفيه شده جزء خوراكى هايى هستند كه مقدار كمى ويتامين كا دارند.
خوشبختانه كمبود ويتامين كا خيلى به ندرت اتفاق مى افتد و با پيروى از يك رژيم غذايى مناسب نيازى به مصرف مكمل دارويى ويتامين كا وجود ندارد.
از آنجا كه ويتامين كا از جمله ويتامين هاى محلول در چربى مى باشد و مقدار اضافى آن در بدن ذخيره مى شود و باعث مسموميت مى گردد بنابراين اكيداً توصيه مى شود از مصرف خودسرانه و بدون تجويز پزشك مكمل پرهيز شود.
در صورتى كه مسموميت با ويتامين كا رخ دهد ممكن است عوارضى مثل زردى ، كم خونى هموليتيك و اختلال مغزى كرن ايكتروس در فرد بروز كند.
ميزان مورد نياز ويتامين كا در افراد مختلف بر اساس سن و جنس متفاوت است
ميزان روزانه ويتامين كا مورد نياز در افراد مختلف بر اساس سن
نوزادان. ٢ ميكروگرم
زنان بالغ. ٩٠ ميكروگرم
مردان بالغ. ١٢٠ ميكروگرم
نصف ليوان استاندارد كلم بروكلى پخته شده حاوى ١١٠ ميكروگرم ويتامين كا مى باشد
كه تقريباً معادل نياز روزانه مردان بالغ مى باشد
توجه شود...
از آنجا كه ويتامين كا از جمله ويتامين هاى محلول در چربى است براى جذب ويتامين كا موجود در غذا بايد به همراه غذا اندكى چربى مصرف شود ، در غير اينصورت همه ويتامين كا موجود در غذاى مصرف شده جذب نمى شود.
كمبود ويتامين كا ممكن است در دو گروه نوزادان و افرادى كه دچار بيمارى سوءجذب موادغذايى هستند اتفاق بيفتد.
در نوزادان به دليل اينكه عبور ويتامين كا از طريق جفت مادر به جنين ضعيف است.
گاهى شير مادر ويتامين كا كافى ندارد يا كبد نوزاد نمى تواند به درستى از ويتامين كا استفاده كند.
از آنجا كه روده نوزاد طى چند روز اول نمى تواند ويتامين كا توليد كند بنابراين نوزادان در بدو تولد مستعد كمبود اين ويتامين هستند. كمبود ويتامين كا در نوزادان مى تواند منجر به خونريزى در مناطق مختلف بدن شود.
انجمن متخصصان اطفال آمريكا توصيه مى كند كه به تمامى نوزادان متولد شده ، يك دوز ويتامين كا در بدو تولد تزريق شود.
گروه دوم افرادى هستند كه به علت بيمارى هاى مختلف مانند كوليت اولسراتيو و بيمارى سلياك دچار سوء جذب مواد غذايى هستند و يا به علت برخى عمل هاى جراحى در دستگاه گوارش ، جذب چربى در آن ها به خوبى انجام نمى شود.
همچنين بيمارى فيبروزكيستيك ، اختلال مجراى روده يا دستگاه صفراوى ( كبد ، كيسه صفرا و مجراى صفرا ) (سرطان كيسه صفرا ) و برداشتن قسمتى از روده از جمله عواملى هستند كه سبب اختلال جذب چربى و كمبود ويتامين كا مى شوند.
افرادى كه داروهاى ضد انعقاد خون نظير وارفارين (warfarin) با نام تجارى ( Coumadin ) مصرف مى كنند ممكن است با خطر تغييرات ميزان ويتامين كا و ايجاد لخته در خون مواجه شوند و بايد مقادير ثابتى از اين ويتامين را در رژيم غذايى روزانه خود حفظ كنند.
اين افراد بهتر است در اين زمينه حتماً با پزشك خود مشورت كنند.
مصرف بعضى آنتى بيوتيك ها باعث مى شود بدن كمتر ويتامين كا توليد كند.
ساير آنتى بيوتيك ها ممكن است منجر به كاهش اثر بخشى اين ويتامين شوند.
عدم دريافت ويتامين كا از طريق مواد غذايى مصرفى و مصرف دوز بالاى ويتامين آ و اى از ديگر عوامل كمبود ويتامين كا مى باشد.

علائم كمبود ويتامين كا

علامت اصلى كمبود ويتامين كا خونريزى شديد است.
به ياد داشته باشيد كه خونريزى ممكن است در نواحى از بدن رخ دهد كه دچار بريدگى و زخم نيستند.
ممكن است خونريزى در صورت شرايط زير رخ دهد:
١- به آسانى دچار كبودى شويد
٢- زير ناخن ها لخته ى خون تشكيل شود
٣- مدفوع رنگ مشكى تيره و حاوى مقدارى خون باشد
كمبود ويتامين كا در نوزادان مى تواند به روش زير خود را نشان دهد:
١- خونريزى از ناحيه اى كه بندناف بريده شده است
٢- خونريزى از پوست ، بينى يا ساير نواحى بدن
٣- خونريزى ناگهانى از مغز كه به شدت كشنده است