آکنه (جوش غرور جوانی) چیست و علل ایجاد آکنه کدام است؟

آکنه چیست؟

تقریبا تمام افراد، آکنه را در برهه ای از زندگی خود تجربه می کنند به همین دلیل این نوع جوش صورت و بدن، "آکنه ی رایج و معمولی" خوانده می شود.

این عارضه زمانی رخ می دهد که ترشحات چربی که از غدد چربی پوست مترشح می شوند به روزنه هایی که برای فولیکول های مو تعبیه شده اند، می رسند. اگر روزنه ها بزرگ باشند این دهانه ها به شکل جوش های سر سیاه نمایان می شوند (لکه های کوچک و مسطح با لکه ای سیاه در مرکز آنها) اما اگر روزنه ها کوچک باشند این دهانه ها به شکل سر سفید ها نمایان می شوند (جوش های کوچک و گوشتی رنگ). هر دو نوع می توانند منجر به بر آمدگی های کوچک و ورم مانند، التهاب های حساس به لمس، جوش ها و یا ندول های عمیق تر شوند.

ندول ها به همراه آکنه های شدید تر (آکنه های کیستیک) به وجود می آیند که در واقع ورم های ملتهبی در زیر سطح پوست هستند که به لمس کردن بوده و گاهی اوقات عفونی نیز می شوند.

اگرچه آکنه عمدتا نوجوانان را تحت تاثیر قرار می دهد اما در حدود 20% از مبتلایان به آکنه را بزرگسالان تشکیل می دهند. آکنه معمولا در سنین 10 تا 13 سال بروز می کند و در افراد با پوست چرب امکان شدت گرفتن بیشتری دارد. آکنه در نوجوانان معمولا 5 تا 10 سال طول می کشد و به طور معمول در سن 20 سالگی از بین می رود. آکنه در هر دو جنس دختر و پسر رخ می دهد اما پسر ها استعداد بیشتری برای ابتلا به انواع شدیدتر آن را دارند. در سنین بالاتر از 30 سالگی زنان نسبت به مردان احتمال بیشتری برای ابتلا به آکنه های خفیف و قابل کنترل را دارند.

بروز آکنه بر روی صورت، شایعترین نوع ضایعات آکنه به حساب می آید، اما ممکن است آکنه بر روی گردن، قفسه ی سینه، پشت، شانه ها و بازو ها نیز رخ بدهد.

بر خلاف باور عمومی، اکنه به علت رژیم غذایی نامناسب، بهداشت پایین و یا میل جنسی کنترل نشده بروز نمی کند. یک حقیقت ساده وجود دارد و آن اینکه وراثت و هورمون ها در پشت بسیاری از انواع آکنه قرار دارند. قسم خوردن برای شکلات نخوردن و یا شستشوی صورت آن هم 10 بار در روز هیچ تاثیری در بروز یا عدم بروز این مشکل ناخوشایند و گاها دردناک و خجالت آور ندارد.

چه چیزی باعث بروز آکنه می شود؟

علت بروز آکنه هنوز به صورت کامل مشخص نشده است. هر چند استرس می تواند آکنه را تشدید کند اما نمی تواند به صورت یک عامل، موجب بروز آکنه شود.

هورمون ها: آکنه های شایع در نوجوانان با شروع افزایش تولید هورمون ها در بدن شروع می شوند. در دوران بلوغ، پسرها و دختر ها هر دو مقدار زیادی هورمون آندروژن تولید می کنند. آندروژن هورمون جنسی مردانه ایست که شامل تستوسترون می شود. تستوسترون به بدن دستور تولید چربی پوست بیشتری را می دهد و این چربی ها توسط غدد تولید چربی در پوست تولید می شوند.

باکتری ها: چربی های پوست اضافه، روزنه های فولیکول های مو را مسدود می کند (به خصوص فولکول مو های گردن، قفسه ی سینه و پشت) باکتری ها در این فولیکول های مسدود شده رشد می کنند. این حالت باعث بروز جوش های سرسیاه ها و یا سر سفید می شود که در سطح پوست رخ داده و به اسم "کومدون ها (Comedones)" شناخته می شوند. گاهی اوقات این مسدود شدگی ها باعث می شود که دیواره ی فولیکول ها به علت فشار این تجمع چربی بترکد. زمانی که این اتفاق رخ می دهد چربی های پوست به داخل بافت های اطراف نفوذ کرده و پوستول ها (pustule) و یا پاپول ها (papule) را به وجود می آورند که به آنها آکنه های التهابی گفته می شود. پوستول های بزرگتر و حساس به لمس را ندول ها می خوانند.

بسته به نوع قرص، ممکن است یک نوع از قرص های ضد بارداری در برخی از زنان موجب بروز آکنه شود ولی همین نوع قرص در برخی دیگر موجب سرکوب آکنه گردد. برخی از دارو های ضد بارداری تزریقی و دستگاه های ضد بارداری داخل رحمی (IUD) نیز ممکن است موجب بروز آکنه شوند. استروئید هایی که بدنسازان و سایر ورزشکاران مصرف می کنند نیز ممکن است منجر به بروز آکنه های شدید شوند.

آکنه انواع مختلفی دارد. برخی از انواع آکنه، نوزادان و شیرخواران (معمولا نوزادان و شیرخواران پسر) را تحت تاثیر قرار می دهد. یک جوش کوچک بر روی صورت نمایان می شود که معمولا بعد از چند هفته بدون اینکه اثری از خود به جای بگذارد از بین می رود. با این حال برخی از انواع آکنه ی نوزادان و شیر خواران ممکن است طولانی تر و شدید تر باشند و حتی ممکن است باعث ایجاد زخم هایی نیز بشوند.

افرادی که در دوران نوجوانی موفق شده اند از دست آکنه فرار کنند و به آن مبتلا نشده اند ممکن است در سنین بزرگسالی به نوع ماندگار آن دچار شوند. علی رغم افزایش طبیعی سطح آندروژن در دوران بلوغ، برخی از پزشکان معتقدند که شروع آکنه بیشتر از آنکه به افزایش سطح هورمون بستگی داشته باشد، به چگونگی واکنش پوست نسبت به افزایش تولید چربی پوست و یا باکتری های مولد آکنه بستگی دارد. باکتری پروپیونی باکتریوم آکنه ( Propionibacterium acnes ) به صورت طبیعی در فولیکول های سالم مو وجود دارند. اگر تعداد زیادی از آنها در فولیکول های مسدود شده جمع شده باشند، ممکن است آنزیمی را از خود ترشح کنند که باعث تجزیه شدن چربی پوست شده و موجب ایجاد التهاب شوند. برخی از افراد نسبت به این واکنش حساستر هستند. در این افراد بالا رفتن سطح چربی پوست ممکن است موجب بروز گسترده ی آکنه و یا حتی آکنه ی حاد کیستیک شود.