لاپاراسکوپی چیست؟ مصاحبه مجله یاس سپید با دکتر علیرضا توسلی

تحولات و پیشرفت های رشته پزشکی را چگونه ارزیابی می کنید؟

در یکی دو دهه اخیر پزشکی بسیار متحول شده و تکنولوژی و ابزار های صنعتی پیشرفته وارد حیطه پزشکی شده و روش های تشخیصی، درمانی و بخصوص اعمال جراحی را بسیار متحول و دگرگون کرده است. به عنوان مثال ورود لیزر در پزشکی اتقلابی را در پزشکی به وجود آورده است به طوری که تقریبا در همه رشته های وابسته پزشکی تاثیر گذار شده و روشهای درمانی شگفت انگیزی را عرضه کرده است و یا ورود دوربین های کوچک و انجام جراحی های ویدیویی که اصطلاحا ما به آن جراحی میکروسکوپی یا جراحی کم تهاجمی می گوییم نیز از تحولات و پیشرفت های شگفت انگیز دیگر است. جراحی های امروزه دیگر آن عمل های بزرگ و برش های عرض طویل و پر عارضه و زمین گیر قبلی نیستند و با تهاجم کمتر همان اهداف درمانی را به بیمار تقدیم می کنند. در واقع همه این تحولات و پیشرفت ها بطور سلسله وار و زنجیره ای بهم وابسته و مربوط می باشند. و بطور موازی در خدمت علم قرار گرفته و با سرعت عجیب و شگفت انگیزی پزشکی را به جلو می برند.

اگر امکان دارد توضیحاتی در رابطه با لاپاراسکوپی بفرمایید.

این نوع جراحی، یک روش کم تهاجمی و جدید است. که طی آن، بدون باز کردن شکم، حفره داخل شکم و لگن کاملا روشن و نمایان و قابل ارزیابی می‌شود. در این روش به کمک دوربین بسیار کوچکی که از طریق سوراخ ( پورت ) وارد می گردد همه احشاء با بزرگنمایی خوبی مشخص و قابل رویت می‌گردند، لذا جراح دید بهتری خواهد داشت و از این طریق می‌توان بیماری‌های مختلفی را تشخیص داد و آنها را درمان کرد. امروزه جراحان مختلف از این شیوه برای درمان و تشخیص خیلی از بیماری‌ ها استفاده می‌کنند و میتوان گفت که در واقع یک انقلابی در زمینه جراحی اتفاق افتاده است که البته ما آنرا مرهون پیشرفت های صنعتی و تکنولوژیک هم میدانیم. این عمل معمولا در بیمارستان و با بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد و با استفاده از 3‌ الی 5سوراخ 10 ـ 5 میلی‌متری جراحی انجام می‌شود. سپس دستگاهی به نام لاپاروسکوپ که در نوکش دوربین بسیار حساسی تعبیه شده، درون شکم وارد می گردد و پس از آن گاز CO2 وارد شکم بیمار می گردد تا حفره شکم باز شود و احشاء قابل بررسی شوند. از سوراخ های دیگر تیز ابزارهای جراحی وارد می‌شود. در این حالت تصویر به روی صفحه مونیتور منتقل شده و جراح با نگاه به مونیتور جراحی را انجام می دهد. با کمک جریان الکتریسیته یک قطبی و یا دو قطبی انعقاد خون و یا برش انجام می گیرد. از تکنولوژی های جدید نظیر لیگاشور، اولتراسوند و لیزر هم در لاپاراسکوپی های پیشرفته کمک گرفته می شود. با توجه به نوع عمل، دوربین‌هایی با اندازه‌های مختلف وجود دارد. ابزارهای متتوعی نیز در این رابطه ابداع شده اند که هرکدام به نوبه خود کمک های متنوعی رابه جراح می نمایند، در لاپاراسکوپی تشخیصی، جراح قادر خواهد بود که نشانه‌های یک بیماری را سریعا ببیند و سپس یا آن بیماری را با جراحی تحت درمان قرار دهد یا اقدام به درمان طبی مناسب کند. هنگام انجام این عمل تشخیصی می‌توان از بافت‌های موجود در نواحی مشکوک نمونه‌برداری کرد.

لطفا در باره مزایا و معایب لاپاراسکوپی بطور مختصر برای ما توضیح دهید

مهم‌ترین سوالی که در این زمینه برای بیماران مطرح می‌شود، مزایا و معایب استفاده از این روش است. البته نباید انتظار داشته باشیم لاپاراسکوپی بدون عارضه باشد و هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نکند، ولی در مقایسه با اعمال جراحی باز عوارض بسیار کمتری ایجاد خواهد کرد. به عنوان مثال چسبندگی یکی از مشکلاتی است که پس از عمل جراحی باز ممکن است برای فرد ایجاد شود، اما در لاپاراسکوپی چون شکم باز نمی‌شود، در معرض هوای محیط قرار نمی‌گیرد و بافت بدن با لوازمی که هنگام عمل استفاده می‌شود تماس ندارد، چسبندگی خیلی کمتری ایجاد می‌کند. از فواید دیگر لاپاراسکوپی کوچک بودن برش و ناچیز بودن اسکار عمل (جای زخم) است، به عنوان مثال اگر عمل جراحی کیسه صفرا به روش جراحی باز انجام شود، باید برش جراحی حداقل به اندازه ده تا بیست سانتی‌متر و گاهی هم بیشتر ایجاد شود، اما در این روش با چند سوراخ نیم سانتی‌متری تا حداکثر یک سانتیمتری می‌توان عمل را انجام داد. با توجه به این که در روش لاپاراسکوپی اسکار عمل کوچک‌تر از جراحی باز است، انتظار می‌رود عوارض و مشکلات پس از عمل نیز کمتر باشد. این مسئله هم از نظر زیبایی به نفع بیمار است و هم به او کمک می‌کند پس از جراحی خیلی سریع‌تر به زندگی روزمره برگردد و کارهای عادی را از سر بگیرد. احتمال عفونت نیز در این روش بسیار کمتر است. همچنین در روش جراحی باز، داخل شکم به خوبی روش لاپاراسکوپی قابل رویت و دسترسی نمی‌شود و چون اعضای بدن روی هم قرار گرفته‌اند، ممکن است خیلی از بافت‌ها به خوبی دیده نشود، اما این مشکلات در لاپاراسکوپی وجود ندارد.