پیشگیری از بارداری اضطراری (ECP) با خوردن قرص اورژانسی، روشی معروف برای جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی بدون محافظت است. همچنین استفاده از قرص اورژانسی درصورت نقص در روش‌های پیشگیری معمول مانند پاره‌شدن کاندوم یا فراموش کردن قرص ضدبارداری کاربرد دارد. انواع قرص اورژانسی با بالا بردن سطح هورمون‌های زنانه از انعقاد نطفه، جلوگیری می‌کنند. البته بهتر است قبل‌ازاستفاده از این قرص، با عوارض قرص اورژانسی آشنایی داشته باشید و برای پیشگیری از بارداری با یک دکتر زنان مشورت بگیرید.

قرص اورژانسی چیست؟

قرص اورژانسی نام دسته‌ای از داروهای پیشگیری از بارداری است و به‌طورکلی در ۳ نوع متفاوت تولید می‌شود. قرص اورژانسی ضدبارداری، تخمک گذاری را به تعویق انداخته و در نهایت از بارداری پیشگیری می‌کند. اما برخلاف تصور عموم، مصرف قرص اورژانسی راه حلی فوری و قطعی برای پیشگیری از بارداری نیست و برای مصرف آن باید به دستور پزشک به همراه زمانبندی‌های ویژه توجه کرد، درغیر این‌صورت مصرف آن تاثیری نخواهد داشت.

انواع قرص‌‌های اورژانسی و تاثیر آن‌ها 

قرص‌‌های اورژانسی ضدبارداری به سه نوع مختلف تقسیم می‌شوند. البته لازم به ذکر است که هر کدام از آن‌ها، زیرمجموعه‌های دیگری هم دارند؛ انواع زیاد و مختلفی از قرص اورژانسی وجود دارد. هر کدام از این داروها، تاثیرات منحصربفرد خود را دارند و باید بسته به خواسته فرد، مصرف شوند. در ادامه انواع قرص اورژانسی ضد بارداری را به تفکیک مورد بررسی قرار خواهیم داد.

قرص‌های لوونورژسترول

لوونورژسترول (Levonorgestrel) یکی از رایج‌ترین انواع قرص اورژانسی جلوگیری از بارداری از نوع هورمونی است. قرص‌های لوونورژسترول با به‌تاخیر انداختن یا جلوگیری از تخمک‌گذاری عمل می‌کنند. این قرص همچنین ممکن است حرکت اسپرم را در لوله‌های فالوپ مختل کند و لقاح را دشوارتر کند. قرص‌های لوونورژسترول باید در اسرع وقت پس از رابطه جنسی بدون محافظت مصرف شود؛ هرچه زودتر قرص را مصرف کنید، موثرتر خواهد بود. البته قرص‌های لوونورژسترول تا ۷۲ ساعت (۳ روز) پس از رابطه جنسی موثر هستند، اما اثربخشی آنها با گذشت زمان کاهش می‌یابد.

این قرص‌ها توسط انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده و به‌عنوان پرمصرف‌ترین داروی اورژانسی جلوگیری از بارداری شناخته می‌شود. این دارو در تمامی داروخانه‌ها و مراکز درمانی بدون نیاز به نسخه و به تمامی افراد فروخته می‌شود. قرص‌های لوونورژسترول نسبت به سایر روش‌های پیشگیری از بارداری در مرحله دوم، (پس از برقراری رابطه جنسی بدون وسایل پیشگیری) شناخته‌شده‌تر هستند. این قرص‌ها برای اثرگذاری بیشتر باید هربار بیشتر از یک عدد مصرف شوند. 

از انواع این قرص‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد:

• قرص مای‌وِی (My Way)
• پلن بی وان‌استپ (Plan B One–step)
• پرونتزا (Preventeza) 
• قرص تیک‌اکشن (Take Action).

در جدول زمان‌بندی مصرف قرص اورژانسی لوونورژسترول، نحوه مصرف آن را بررسی کرده‌ایم:

قرص‌های یولی پیریستال

یکی از دیگر انواع قرص‌ ضدبارداری اورژانسی یولی‌ پیریستال (Ulipristal) است که با نام‌های اِلا و اِلاوان هم شناخته می‌شود. برای تهیه این قرص به نسخه‌ پزشک نیاز خواهید داشت. این قرص ‎‌ضدهورمونی است و عمل تشکیل جنین را مختل می‌کند. به یولی‌ پیریستال، قرص‌های پیشگیری اضطراری نیز می‌گویند.  قرص‌های یولی پریستال با مسدود کردن اثرات هورمون پروژسترون عمل می‌کنند، این امر مانع از رشد و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم (آندومتر) می‌شود که برای لانه‌گزینی تخمک ضروری است. 

قرص ال دی

قرص‌های ال‌دی (LD) که با نام اچ‌دی (HD) هم شناخته می‌شوند، از دیگر قرص‌های پیشگیری از بارداری هستند. این دسته از داروهای ضدبارداری نسبت به دو نوع دیگر اثری ضعیف‌تر دارند و باید حتما در هر نوبت از مصرف، بیشتر از دو دوز از آن استفاده شود. قرص ال دی را می‌توان بدون تجویز پزشک خریداری کرد. قرص‌های ال دی با به تاخیر انداختن یا جلوگیری از تخمک‌گذاری عمل می‌کنند. این قرص همچنین ممکن است موکوس دهانه رحم را غلیظ‌تر کند و عبور اسپرم را دشوارتر کند. درنظر داشته باشید که قرص‌های ال دی باید به‌صورت روزانه و در یک زمان مشخص مصرف شوند. هر بسته قرص ال دی ۲۱ قرص فعال و ۷ قرص غیرفعال (دارونما) دارد. درطول ۲۱ روز اول، هر روز یک قرص فعال مصرف می‌کنید. درطول ۷ روز باقیمانده، هر روز یک قرص غیرفعال مصرف می‌کنید یا هیچ قرصی مصرف نمی‌کنید، در این زمان، پریود خواهید شد. پس از ۷ روز، مصرف بسته بعدی قرص را شروع می‌کنید.

بهترین قرص اورژانسی برای جلوگیری از بارداری

اگر قصد بارداری ندارید و می‌خواهید در کنار سایر روش‌های پیشگیری، از قرص‌های اورژانسی استفاده کنید، بهتر است با دکتر زنان مشورت کنید تا بهترین قرص اورژانسی ضدبارداری را به شما تجویز کند. از بهترین قرص‌های اورژانسی باید به موارد زیر اشاره کرد:

• قرص لوونورژسترول؛ یک روش قابل اعتماد و کم‌خطر برای پیشگیری از بارداری است.
• قرص یولی‌پریستال‌استات؛ کاهش احتمال بارداری تا حدود ۵۰ درصد، این قرص باید بعد از رابطه جنسی محافظت‌نشده استفاده شود.
• قرص تنسی؛ از بهترین قرص‌های ضدبارداری که عوارض جانبی کمی دارد و باید نهایتا ۲ روز بعد از رابطه جنسی استفاده شود.

در حال حاضر، انواع متفاوت و بیشتری از این قرص‌ها در داروخانه‌ها موجود است که در بالا، بهترین‌‌ها را نام بردیم. 

تشخیص و درمان اختلالات سیستم تولید مثل زنان، مشاوره جنسی و بارداری، تخصص دکتر زنان و زایمان است. از مهم‌ترین وظایف دکتر زنان می‌توان به مراقبت‌های پیش و بعد از زایمان، مراقبت‌های پس از زایمان، مدیریت درد زایمان و مشاوره باروری اشاره کرد.

بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی

قرص اورژانسی ضدبارداری از آزاد شدن تخمک یا قرار گرفتن تخمک بارور شده در رحم جلوگیری می‌کند. زمانبندی در خوردن قرص اورژانسی اهمیت بالایی دارد، بنابراین لازم است تا قرص اورژانسی پیش از هردوی این مراحل مصرف شود. به‌صورت‌کلی نظر متخصصان این است که قرص اورژانسی در سریع‌ترین زمان ممکن پس از رابطه جنسی بدون وسایل پیشگیری مصرف شود؛ اما نتایج تحقیقات نشان داده که مصرف قرص اورژانسی ضدبارداری در ۷۲ ساعت اول پس از رابطه جنسی، موفقیت بالایی را در پیشگیری از بارداری به دنبال دارد.

طریقه مصرف قرص اورژانسی به چه صورت است؟

نحوه مصرف هرکدام از انواع قرص‌های اضطراری با هم متفاوت است. معمولا در فاصله ۷۲ ساعت پس از رابطه جنسی، باید یک قرص به همراه آب فراوان مصرف شود. توجه داشته باشید که اگر پس از مصرف قرص اورژانسی دچار خون‌ریزی غیرعادی شدید، وقت را تلف نکنید و به دکتر زنان اطلاع دهید. مثلا اگر ساکن بوشهر هستید، بیش از ۹ پزشک فعال در این شهر حضور دارند که حضوری و غیرحضوری، شما را ویزیت می‌کنند. برای اطمینان از عملکرد این قرص، بهتر است ۳ هفته پس از مصرف، توسط دکتر زنان بوشهر خود معاینه شوید. 

درمان بیماری‌های زنان، مشاوره باروری و مراقبت‌های گاینکولوژی، از مهم‌ترین تخصص‌های بهترین دکتر زنان بوشهر است. متخصص زنان و زایمان بوشهر، با مراقبت‌های پیش از زایمان، مراقبت‌های دوران بارداری و مراقبت‌های پس از زایمان، به سلامت مادر و جنین کمک می‌کند.

چه مواقعی باید از قرص اورژانسی ضدبارداری استفاده کنیم؟

اگرچه که تشخیص نیاز به استفاده از قرص اضطراری ضدبارداری برعهده شما است، اما بهتر است در شرایط زیر، از قرص اورژانسی استفاده کنید:

• اگر از هیچ وسیله پیشگیری از بارداری استفاده نکرده‌اید
• اگر کاندوم در حین رابطه پاره شده یا آسیب دیده‌ است
• اگر دیافراگم پیشگیری از بارداری از جای خود خارج شده‌ است
• اگر حداقل ۲ یا ۳ قرص پیشگیری از بارداری قبلی خود را فراموش کرده‌اید
• اگر به‌ هرعلتی احساس کردید که وسیله پیشگیری از بارداری شما به خوبی عمل نکرده‌ است
• اگر مجبور به رابطه جنسی ناخواسته شده‌اید.

قبل از استفاده از این قرص‌ها باید بدانید که تعداد مصرف قرص اورژانسی در ماه چند عدد است؟ در پاسخ باید اشاره کنیم که شما فقط یکبار در ماه مجاز هستید از قرص اورژانسی استفاده‌ کنید. همچنین در طول چرخه قاعدگی خود تنها یک بار می‌توانید از قرص اورژانسی استفاده کنید.

چه مواقعی نباید از قرص اورژانسی استفاده کنیم؟

یکی از موارد مهمی که درباره مصرف قرص اضطراری بسیار مهم است و معمولا توجه کمی به آن می‌شود، موارد منع مصرف است که عبارتنداز: 

• اگر به باردار بودن مشکوک هستید
• اگر سابقه حساسیت به قرص ضدبارداری دارید
• اگر سابقه خون‌ریزی غیرعادی داشته و به دکتر خود اطلاع نداده‌اید
• اگر در یک سال گذشته بیشتر از ۳ بار از این قرص‌ها استفاده کرده‌اید

برای حفظ سلامت و در امان ماندن از عوارض قرص اورژانسی بهتر است به‌این‌موارد توجه کنید و در صورتی که هرکدام از این شرایط را داشتید، با دکتر زنان مشورت کنید. همچنین اگر در دوران تخم‌گذاری هستید یا اضافه وزن بیش‌ازحد دارید، احتمالا اثر قرص اورژانسی ضدبارداری کاهش پیدا خواهد کرد.

قرص اورژانسی روشی موثر برای پیشگیری از بارداری ناخواسته

همانطور که در این‌ مطلب بررسی شد، قرص اورژانسی یکی از انواع محبوب قرص‌های ضدبارداری است. انواع قرص اورژانسی مختلف است و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بهترین نوع قرص ضدبارداری اورژانسی به‌عوامل مختلفی مانند سن، سابقه پزشکی، عادت‌های قاعدگی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. پیشنهاد می‌کنیم که قبل‌از شروع مصرف این قرص، اول تحقیق کنید که قرص اورژانسی چیست و بعد، حتماً با یک متخصص زنان مشورت کنید تا مناسب‌ترین نوع قرص را با توجه به شرایط شما تجویز کند.

متخصص زنان مشکلات مربوط به اندام‌های تناسلی زنانه را تشخیص می‌دهد و درمان می‌کند. این فرد با تمام جنبه‌های سلامت جنسی مانند مراقبت‌های پیشگیرانه، غربالگری سرطان و معاینات فیزیکی سروکار دارد. متخصصان زنان شرایطی را که بر سیستم تولید مثل زنان تأثیر می‌گذارد، تشخیص می‌دهند و درمان می‌کنند.

به نقل از مجله دکتردکتر(https://drdr.ir/mag/)