مسمومیت غذایی(نشانه ها و پیشگیری)

مسمومیت غذایی که بیماری ناشی از مواد غذایی نیز نامیده می شود، بیماری ناشی از خوردن غذای آلوده است. ارگانیسم های عفونی از جمله باکتری ها، ویروس ها و انگل ها یا سموم شایع ترین علل مسمومیت غذایی می باشد.

ارگانیسم های عفونی و سموم آنها می توانند مواد غذایی را در هر نقطه از تولید و پردازش بعد از آن آلوده کنند. آلودگی همچنین می تواند در خانه رخ دهد مثلا اگر مواد غذایی به اشتباه به کار گرفته و یا پخته شوند.

علائم مسمومیت غذایی، که می تواند در عرض چند ساعت پس از خوردن غذای آلوده شروع شود اغلب شامل تهوع، استفراغ و یا اسهال است. در اغلب موارد مسمومیت غذایی خفیف بوده و بدون درمان برطرف می شود اما برخی از افراد به مراجعه به پزشک و درمانگاه نیاز پیدا می کنند.

 

علائم:

مسمومیت غذایی بسته به نوع منبع آلودگی آن متفاوت است. بسیاری از انواع مسمومیت غذایی یک یا چند مورد از علائم و نشانه های زیر را دارند:

• تهوع

• استفراغ

• اسهال شدید

• درد و گرفتگی عضلات شکم

• تب

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:

اگر شما تجربه هر یک از علایم یا نشانه های زیر را داشتید باید به پزشک مراجعه کنید.

• استفراغ مکرر و عدم توانایی در حفظ مایعات

• استفراغ خونی یا مدفوع

• اسهال به مدت بیش از سه روز

• درد شدید یا درد شدید شکم

• دمای دهان بالاتر از  38.6

• علائم و نشانه های کم آبی بدن, تشنگی بیش از حد، خشکی دهان، کاهش میزان ادرار و یا قطع آن، ضعف شدید، سرگیجه، یا منگی.

• علائم عصبی مانند تاری دید، ضعف عضلانی و گزگز در بازوها

علل ایجاد:

آلودگی مواد غذایی می تواند در هر نقطه ای در طول فرایند تولید اتفاق بیفتد. در مرحله ی رشد آن، برداشت، پردازش، ذخیره سازی، حمل و نقل و یا آماده شدن. آلودگی متقاطع, انتقال ارگانیسم های مضر از یک سطح به دیگری است که اغلب علت بروز مسمومیت را ایجاد می کند. این امر به ویژه برای مواد اولیه که بصورت خام مصرف می شوند مثل سالاد بیشتر است. ارگانیسم های مضر در مواد غذایی پخته شده قبل از غذا خوردن معمولا نابود می شود و در غیر اینصورت سبب مسمومیت غذایی می شود.

بسیاری از عوامل باکتریایی، ویروسی و انگلی باعث مسمومیت غذایی می شوند هنگامی که شما شروع به احساس کردن علائم مطرح شده داشتید بدین معناست که ارگانیسم گسترش یافته است.

 

عوامل خطرزا:

این که آیا شما پس از خوردن غذای آلوده بیمار می شوید بستگی به نوع ارگانیسم، مقدار در معرض هوا بودن آن ماده، سن شما و سلامتی شما دارد. گروه های پر خطر عبارتند از:

• مسن ترها : همانطور که شما مسن تر می شوید، سیستم ایمنی بدن ممکن است نسبت به زمان جوان تر بودن پاسخگو نبوده و ضعیف شود در نتیجه به سرعت تحت تاثیر ارگانیسم های عفونی واقع شود.
• زنان باردار: در دوران بارداری به علت تغییرات در متابولیسم و گردش خون ممکن است خطر مسمومیت غذایی را افزایش دهد. واکنش شما ممکن است در دوران بارداری شدید تر باشد. به ندرت جنین ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد.
• نوزادان و کودکان است: سیستم ایمنی آنها به طور کامل توسعه یافته نیست.
• افراد مبتلا به بیماری های مزمن : داشتن یک بیماری مزمن مانند دیابت، بیماری کبدی یا ایدز و یا قرار داشتن تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی برای سرطان, پاسخ های ایمنی را کاهش می دهد.

 

جلوگیری:

جلوگیری از مسمومیت مواد غذایی در خانه:
• دستهای خود، ظروف و سطوح مواد غذایی را بشویید. دست های خود را به خوبی با آب گرم و صابون قبل و بعد از دست زدن و یا آماده سازی مواد غذایی بشویید. از آب گرم و صابون برای شستن ظروف، تخته برش و سایر سطوح استفاده کنید.
• نگه داشتن مواد غذایی خام دور از غذاهای آماده به مصرف. هنگام خرید، آماده کردن و یا ذخیره سازی غذا، گوشت خام، مرغ، ماهی و صدف را دور از غذاهای دیگرنگه دارید این کار مانع از انتقال آلودگی می شود.
• پختن غذاها با درجه حرارت مطمئن. بهترین راه برای گفتن اینکه مواد غذایی در درجه حرارت مطمئنی پخته شده است استفاده از یک دماسنج مواد غذایی است. شما می توانید ارگانیسم های مضر در بسیاری از غذاها را با پخت و پز آنها روی دمای مناسب از بین ببرید. طبخ گوشت گاو مانند استیک تا 71 درجه سانتی گراد. کباب مانند بره و گوشت گوساله، حداقل 62 درجه و مرغ 73 درجه

اطمینان حاصل کنید که ماهی و صدف به طور کامل پخته شده است.

یخچال و فریز کردن سریع غذاهای فاسد شدنی دو ساعت پس از خرید یا آماده سازی آنها. اگر دمای اتاق بالاتر از 32 درجه می باشد غذاهای فاسد شدنی را در عرض یک ساعت در یخچال قرار دهید.
• یخ زدایی مواد غذایی با خیال راحت. امن ترین راه برای گرم شدن مواد غذایی دمای اتاق است که آن را یخ زدایی می کند. اگر شما از مایکروفر برای "یخ زدایی" استفاده می کنید با "50 درصد قدرت" تنظیم کنید تا ایتدا یخ زدایی شود بلافاصله بعد از آن غذا را طبخ کنید.
• زمانی که به سالم بودن غذا شک دارید آنرا دور بیاندازید. اگر شما مطمئن نیستید مواد غذایی آماده مصرف و یا ذخیره شده تان سالم است آن را دور بیندازید. محصولات غذایی بیش از حد مانده در دمای اتاق ممکن است آلوده به باکتری و یا مواد سمی شوند که با پخت و پز هم نمی توان آ نها را نابود کرد. پس مواد غذایی که در مورد طعم آن ها مطمئن نیستید دور بیاندازید حتی اگر به نظرسالم می آید و یا بوی بد نمی دهد، ممکن است برای خوردن مناسب نباشد.

مسمومیت غذایی مخصوصا برای کودکان، زنان باردار و جنین آن ها، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف می تواند خطرات جدی داشته باشد. این افراد باید اقدامات احتیاطی بیشتری داشته و ازمصرف مواد غذایی زیر اجتناب کنند :

•  گوشت و مرغ خام
•  ماهی خام یا صدف، از جمله صدف اسکالوپ
• تخم مرغ خام یا غذاهایی که ممکن است شامل تخم مرغ باشند، مانند خمیر کوکی و بستنی خانگی
• جوانه های خام مانند یونجه، لوبیا، شبدر و تربچه
• آب میوه غیر پاستوریزه
• شیر و محصولات لبنی غیر پاستوریزه
• پنیر نرم، مانند فتا، پنیر بری و کاممبر و پنیر غیر پاستوریزه
• دل و جگر و مغز یخ زده
• هات داگ های خام، گوشت اغذیه فروشی های غیر بهداشتی