درمان اسهال و استفراغ چیست؟ آیا تمامی این حالات خطرناک می باشند؟

با ما در این مقاله به منظور آشنایی با درمان اسهال و استفراغ همراه باشید.

شاید بتوان علت اسهال و استفراغ را بیماری "گاستروانتریت" یا بیماری "التهاب معده‌ای - روده‌ای" دانست. به التهاب دیواره پوششی معده و روده " گاستروانتریت" می‌گویند که اغلب در اثر عواملی همچون ویروس، باکتری و انگل‌ها به وجود می‌آید.

در اغلب موارد علت این بیماری ناشی از عفونت "نورو ویروس‌ها" می‌باشد. این بیماری از طریق مواد غذایی ، آب آلوده و همچنین تماس با فرد مبتلا انتقال می‌یابد. بهترین راه پیشگیری شستن مکرر دست‌ها است.

اسهال و استفراغ چیست؟

التهاب معده –روده‌ای یک بیماری رایجی است که باعث اسهال و استفراغ می‌شود. این بیماری معمولاً در اثر آلوده شدن به ویروس و یا باکتری‌ها به وجود می آید.

اسهال و استفراغ می‌تواند تمامی افراد را در سنین مختلف درگیر نماید، اما در کودکان شایع‌تر است. در کودکان اغلب ویروسی به نام "روتا ویروس" عامل بیماری می‌باشد.

در بزرگسالان اسهال و استفراغ معمولاً توسط "نورو ویروس" (بیماری استفراغ زمستانی) و یا مسمومیت غذایی از طریق باکتری‌ها ایجاد می‌شود. اسهال و استفراغ ایجادشده می‌تواند برای فرد بسیار ناخوشایند باشد، اما معمولاً با درمان های لازم و در عرض یک هفته بهبود می‌یابد.

در صورتیکه درمان اسهال و استفراغ به موقع انجام نشود، می تواند موجب بروز کم آبی در بدن شده و مشکلات جدی در بدن به وجود آورد. به خصوص در کودکان که بدن حساس تری دارند، می بایست اقدامات درمانی سریع تر از حد معمول انجام شود.

علائم اسهال و استفراغ

علائم اصلی این بیماری اسهال و استفراغ می‌باشد:

• اسهال آبکی و ناگهانی

• احساس بیماری

• تهوع و استفراغ، که می‌تواند جهنده باشد.

• تب خفیف

برخی از افراد ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه نمایند، مانند از دست دادن اشتها، ناراحتی معده، درد اندام‌ها و سردرد. معمولاً علائم یک روز پس از آلوده شدن بروز می‌نمایند. به ‌طورمعمول علائم ظرف یک هفته و با درمان های موثر بهبود می‌یابند، اما گاهی اوقات ممکن است بیشتر طول بکشد. بیماری اسهال و استفراغ معمولاً خود به خود بهبود نیافته و پس از کشف علت آن می بایست اقدامات لازم جهت کشف، بررسی و درمان این بیماری توسط پزشک متخصص گوارش انجام گیرد.

آیا اسهال و استفراغ مسری است؟

اسهال و استفراغ  به ‌راحتی می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اسهال و استفراغ فرد مبتلا حاوی هزاران ویروس و عامل انتقال دهنده بیماری می باشد. برخی از راه‌های انتقال عبارت‌اند از:

• تماس نزدیک با فرد مبتلا

• لمس کردن سطوح و یا اشیاء آلوده

• خوردن مواد غذایی آلوده

فرد مبتلا از زمان شروع علائم تا ۴۸ ساعت پس از اتمام اعلائم، ناقل عفونت بوده و می‌تواند شمارا مبتلا نماید. اگر چه ممکن است عفونت مدت کوتاهی قبل و بعداز این زمان نیز انتقال یابد.

لذا بهتراست در اولین فرصت به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرده و اقدامات لازم را جهت درمان اسهال و استفراغ مبذول نمایید.

درمان دارویی اسهال و استفراغ چیست؟

در هنگام سفر به نقاطی که از بهداشت نامناسبی برخوردار هستند، باید مراقبت بیشتری را لحاظ نمایید. چرا که احتمال آلودگی و مبتلا شدن به این عفونت وجود خواهد داشت.

برای مثال، ممکن است نیاز باشد قبل از نوشیدن آب، آن را بجوشانید. نوزادان در دو تا سه‌ماهگی می‌توانند واکسن روتاویروس را دریافت نمایند.

مراجعه به پزشک متخصص گوارش و کبد بهترین راه برای درمان اسهال و استفراغ می باشد. در ذیل به موارد اورژانسی اشاره می نماییم که در صورت مواجهه با آنها می بایست سریعاً به پزشک معالج مراجعه نمایید:

• اگر دچار علائم شدید کم‌آبی، مانند سرگیجه مداوم، کاهش حجم ادرار یا قطع ادرار گشتید و یا اگر سطح هوشیاری شما کاهش یافت.

• مبتلا شدن به اسهال خونی

• استفراغ مداوم و عدم توانایی حفظ مایعات نوشیده شده

• داشتن تب بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد

• اگر علائم شما پس از چند روز رو به بهبودی نرود

• اگر ظرف چند هفته گذشته به کشورهای دارای بهداشت ضعیف سفر کرده باشید.

• اگر مبتلا به بیماری زمینه‌ای جدی مانند: بیماری‌های کلیوی، بیماری التهاب روده هستید و یا دچار ضعف سیستم ایمنی و اسهال و استفراغ می‌باشید.

برای درمان اسهال چه بخوریم؟

اگر دچار اسهال و استفراغ ناگهانی شدید، بهترین کار این است که تا زمان بهبودی در خانه بمانید.

برای کمک به کاهش علائم ناشی از اسهال و استفراغ بهتر است اقدامات ذیل را انجام دهید:

• برای جلوگیری از کم‌آبی بدن مقدار زیادی مایعات بنوشید.

• برای رفع تب یا درد می‌توانید از استامینوفن یا پاراستامول استفاده نمایید.

• به مقدار کافی استراحت کنید.

• اگر گرسنه شدید، سعی کنید مقدار کمی از غذاهای ساده، مانند سوپ، برنج، ماکارونی و نان مصرف نمایید.

• از محلول‌های تأمین‌کننده آب بدن که در داروخانه موجود می‌باشد، استفاده نمایید. (مانند پودر او. آر.اس)

• برای رفع علائم در صورت نیاز می‌توانید از داروهای ضد استفراغ (مانند متوکلوپرامید) و یا داروهای ضد اسهال (مانند لوپرامید) استفاده نمایید. فراموش نکنید که تمامی این داروها می بایست با تجویز پزشک معالج صورت گرفته و با دوز مشخصی مصرف شوند.

عفونت و التهاب معده و روده (گاستروانتریت) به ‌راحتی می‌تواند گسترش و انتقال یابد، بنابراین هنگام بیماری شما باید دست‌های خود را به‌ طور مکرر بشویید و حداقل تا ۴۸ ساعت پس از رفع شدن علائم، به‌منظور کاهش خطر انتقال از رفتن به مدرسه یا محل کار اجتناب ورزید.

لذا در صورت عدم درمان اسهال و استفراغ نه تنها بدن خودتان در معرض خطر جدی قرار می گیرد، بلکه ممکن است این ویروس به اطرافیانتان نیز منتقل گردد.

درمان اسهال و استفراغ در کودکان

اگر کودک شما به اسهال و استفراغ مبتلا شد، شما می‌توانید از فرزند خود در خانه مراقبت نمایید. اما توجه داشته باشید که هر قدر درمان اسهال و استفرغ سریع تر انجام شود، احتمال وخیم تر شدن حال فرزندتان کم تر می شود.

لذا علاوه بر مراجعه به متخصص گوارش، شما می توانید موارد ذیل را جهت کمک به بهتر شدن حال فرزند خود انجام دهید:

• آن‌ها را تشویق به نوشیدن مقدار زیادی از مایعات کنید.

• مطمئن شوید که به مقدار کافی به استراحت می‌پردازند.

• اگر کودک شما احساس گرسنگی می‌کند و یا می‌تواند غذاهای جامد را بخورد، مقدار کمی از غذاهای ساده به او بدهید.

• در صورت وجود تب یا درد می‌توانید از استامینوفن استفاده مایید.

• از محلول‌های تأمین‌کننده آب بدن که در داروخانه موجود می‌باشد، استفاده نمایید. (مانند پودر او. آر.اس)

نوزادان و کودکان خردسال، به‌ خصوص اگر کمتر از یک سال سن داشته باشند، در خصوص کم‌آبی بدن، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در هنگام بیماری کودکتان، به ‌طور منظم شما و فرزندتان، دست‌های خود را بشویید و تا ۴۸ ساعت بعد از رفع علائم از رفتن به مدرسه و یا مهدکودک اجتناب ورزید.

همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره گردید، اولین قدم جهت بهبود حال فرزند شما، مراجعه به پزشک متخصص گوارش می باشد. در ذیل به برخی از علائم اسهال و استفراغ که نگران کننده می باشند، اشاره می نماییم:

• علائم کم‌آبی بدن

• وجود خون در مدفوع یا استفراغ سبز

• استفراغ مداوم و عدم توانایی حفظ مایعات یا غذا در معده

• داشتن اسهال بیش از یک هفته

• استفراغ به مدت سه روز یا بیشتر

• وجود علائم یک بیماری جدی‌تر، مانند تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد)، تنگی نفس، تنفس سریع، سفتی گردن، کهیری که پس از غلتاندن یک لیوان بر روی آن محو نشود و برآمدگی در ملاج (بخشی نرم در جمجمه نوزاد) کودک

• وجود یک بیماری جدی زمینه‌ای، مانند بیماری‌های التهابی روده یا ضعف سیستم ایمنی

پیشگیری از اسهال و استفراغ

جلوگیری از مبتلا شدن به اسهال و استفراغ همیشه امکان‌پذیر نیست، اما با رعایت توصیه‌های زیر می‌توان گسترش و انتقال آن را کاهش داد:

• حداقل تا ۴۸ ساعت پس از رفع علائم، از رفتن به محل کار، مدرسه و مهدکودک خودداری کنید.

• دستان خود و کودکتان را مرتب به‌طور کامل با آب و صابون بشویید.

• اشیاء و یا سطوحی را که احتمال آلودگی آن‌ها وجود دارد، ضدعفونی نمایید.

• وسایل آلوده، لباس یا ملافه‌ها را به‌طور جداگانه با آب گرم شستشو شو دهید.

• زمانی که شما و یا کودکتان مبتلا هستید، حوله، لباس، قاشق، چنگال و یا ظروف خود را به اشتراک نگذارید.

• ذرات مدفوع و یا استفراغ را در توالت با فلاش‌تانک به‌خوبی برطرف نمایید و محیط اطراف آن را نیز تمیز کنید.

• بهداشت مواد غذایی را کامل رعایت نمایید.

نتیجه گیری

درمان اسهال و استفراغ با توجه به علت به وجود آمدن این عارضه می تواند به شیوه متفاوتی انجام گیرد. لذا بهتر است جهت پیشگیری از عوارض جانبی این بیماری همچون از دست دادن آب بدن به متخصص گوارش خوب مراجعه نمایید.