وجود تعادل در هورمون های زنان موجب ایجاد سلامت جسمی و جنسی در آنها میشود از این رو زنان باید از لحاظ هورمون چند وقتی یکبار مورد آزمایش هورمونی قرار بگیرند و این جزو مسائلی است که بسیار دارای اهمیت است‌.

هدف از انجام آزمایش هورمونی در زنان و استفاده کردن از آن، بررسی کردن سلامت جنسی زنان، بیماری هایی که ممکن است وجود داشته باشد وارزیابی میزان باروری در آنان است.

ممکن است فرد برای ایجاد تعادل در هورمون های بدنش نیاز به مصرف کردن دارو داشته باشد و از طریق انجام این آزمایش، عملکرد و اثر دارو ها روی فرد را مورد بررسی قرار می دهند.

در بدن زنان هورمون های مختلفی وجود دارد که هر کدام برای عملی خاص ترشح میشوند‌ از این رو برای بررسی کردن تعادل در هورمون ها از آزمایش های هورمونی مختلفی استفاده می‌شود که عبارتند از:

• ارزیابی هورمون LH
• ارزیابی هورمون AMH
• ارزیابی کردن پرولاکتین
• ارزیابی هورمون استروژن
• ارزیابی هورمون پروژسترون
• ارزیابی هورمون تستوسترون
• ارزیابی هورمون تحریک کننده فولیکول FSH
• ارزیابی هورمون تیروئید

با وجود چه علائمی باید آزمایش هورمونی را انجام داد؟

در صورت وجود نداشتن تعادل در هورمون های بدن زنان یکسری علائم خاص در فرد ظاهر می‌شود و اختلالات و بیماری هایی را به همراه دارد‌.

انجام آزمایشات هورمونی بسیار اهمیت داشته و از طریق بررسی و اندازه گیری آنها، وجود تعادل در هورمون ها ارزیابی میشود‌ و در صورت وجود بیماری و اختلال، پزشک راه های درمانی مناسب را برای فرد به کار می گیرد.

در صورت وجود علائم زیر برای بانوان تست های هورمونی را انجام دهند:

• در صورت نابارور بودن فرد
•  در صورت وجود افسردگی در فرد
• در صورت داشتن تنبلی تخمدان
• در صورت وجود مشکل در خواب فرد
• در صورت وجود پریود های نامنظم
• در صورت وجودیائسگی های زودرس
• در صورت داشتن خستگی های زیاد از حد
• در صورت عقب افتادن پریود در فرد
• در صورت وجود چاقی و یا لاغری هاب مزمن
• در صورت داشتن اضطراب زیاد از حد
• در صورت وجود مشکلات پوستی و داشتن آکنه
• در صورت رشد غیر طبیعی در موهای زائد بدن
• در صورت داشتن تغییرات خلقی

شرایط لازم برای انجام آزمایشات هورمونی

برای بهتر انجام شدن آزمایشات هورمونی و کسب کردن نتیجه ای دقیق از آنها، باید آنچه پزشک توصیه می کند مورد توجه قرار گیرد. زنان از آزمایشات هورمونی مختلفی استفاده می کنند که هر کدام از آنها نیاز به داشتن شرایطی خاص هستند اما به طور کلی باید برای انجام این آزمایشات موارد زیر را در نظر گرفت:

• باید ۲ الی ۳ ساعت بعد از بیدار شدن اقدام به خونگیری کرد تا نتیجه ای که از آنها حاصل می‌شود نتیجه ای کاذب نباشد.
• در شب قبل از انجام آزمایش لباسی خنک و گشاد استفاده کنید.
• معاینه کردن و تحریک کردن پستان ها ۲۴ ساعت پیش از انجام آزمایش باعث ایجاد نتیجه ای کاذب می‌شود.
• بیمار حدود ۲۰ دقیقه پیش از انجام تست حالتی نشسته داشته باشد.
• نباید پیش از آزمایش و حین انجام آن استرس داشت زیرا موجب ایجاد نتیجه ای اشتباه می‌شود.
• ۲۴ ساعت پیش از آزمایش از نزدیکی و داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.
• حدود ۱۲ ساعت پیش از انجام آزمایش از داشتن فعالیت شدید بدنی خودداری کنید.

زمان مناسب برای انجام آزمایشات هورمونی

زمانی که هورمون های بدن فرد در بالاترین سطح تغییرات خود هستند بهترین زمان برای انجام دادن آزمایشات هورمونی است.

آزمایشاتی که باید در دوران پریودی انجام شود ( آزمایش LH، FH و پرولاکتین ) روز سوم پریودی بهترین زمان برای انجام آنها است.

آیا نیاز به ناشتا بودن برای انجام آزمایشات هورمونی هست؟

پزشک مورد نظر بیمار را در جریان شرایط لازم برای انجام آزمایش قرار می دهد.

اکثر آزمایشات هورمونی نیاز به ناشتا بودن فرد ندارند اما یکسری از آزمایشات از جمله آزمایشاتی که روز سوم پریودی باید انجام شوند نیاز به ناشتا بودن دارند یعنی از ۱۲ ساعت قبل باید فرد بیمار چیزی نخورد و فقط می تواند مقداری آب بنوشد.

هر چیزی که باعث تحریک شدن دستگاه گوارش شود در آزمایش اختلال ایجاد می کند.

برای اینکه آزمایش نتیجه ای دقیق و درست ارائه دهد باید توصیه هایی که پزشک می گوید را کاملا رعایت نمود.

لیست آزمایشات هورمونی

در این قسمت با تک تک بخش های آزمایش هورمونی آشنا میشویم و تک تک به صورت کامل توضیح داده شده است:

هورمون FSH

این هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز است و موجب تحریک شدن رشد تخمک و همچنین آماده و بالغ شدن تخمک ها جهت باروری فرد و موجب تنظیم نمودن دوره قاعدگی می‌شود.

این آزمایش را باید اول صبح و به صورت ناشتا انجام داد و مقدار نرمال آن بین ۵ الی ۲۰ است.

بالا بودن میزان این هورمون نشانه نارسایی زودرس در تخمدان ها است.

هورمون استروژن

این هورمون موجب تحریک شدن و رشد کردن فولیکول تخمک شده و حفظ غشای مخاطی رحم را هم به همراه دارد‌.

بالا رفتن میزان هورمون استروژن ممکن است به دلیل استفاده از یکسری دارو باشد و کم بودن آن نیز موجب به وجود آمدن تاثیراتی منفی روی فعالیت جنسی فرد می‌شود و از تخمک گذاری جلوگیری کرده و ناباروری فرد را به همراه دارد.

هورمون پروژسترون

هورمون پروژسترون به هورمون استروئیدی که به وسیله جسم زرد تولید شده و بعد از تخمک گذاری فرد و در نیمه دوم چرخه پریودی تولید می‌شود، می گویند.

این هورمون رحم را برای دریافت کردن تخمک باور شده آماده می کند‌‌.

با آزاد شدن تخمک، پروژسترون توسط جسم زرد آزاد می‌شود و در صورت بارور نشدن تخمک جسم زرد دچار شکستگی شده و میزان پروژسترون کاهش پیدا می کند و چرخه قاعدگی شروع می‌شود.

هورمون LH

این هورمون ترشح شده از غده هیپوفیز است و مقدار آن پیش از تخمک گذاری بالا می رود. این هورمون برای تنظیم تخمک گذاری دارای اهمیت است‌.

این هورمون از طریق آزمایش خون برای تنظیم کردن چرخه قاعدگی و ایجاد تخمک گذاری مورد استفاده قرار می گیرد.

هورمون تستوسترون

این هورمون در تخمدان ها تولید می‌شود و وجود نداشتن تعادل در هورمون ها باعث بالا رفتن آن می‌شود. پایین بودن تستوسترون معمولا علائمی را به همراه ندارد و از طریق آزمایش خون مشخص می گردد.

میزان تستوسترون در زمان یائسگی کاهش یافته و باعث کم شدن میل جنسی در زنان می‌شود.

بالا بودن مقدار تستوسترون موجب بالا رفتن وزن بدن، وجود ناباروری، ایجاد آکنه، داشتن قاعدگی نامنظم و ظاهر شدن صفات مردانه در زنان میشود‌.

بالا بودن این هورمون نشانه ای از وجود سندروم تخمدان پلی کیستیک است‌.

هورمون پرولاکتین

این هورمون ترشح شده توسط غده هیپوفیز است. انجام این آزمایش نیاز به پوشیدن لباس هایی گشاد در شب قبل دارد و فرد نباید در شب قبل فعالیت جنسی وفعالیت شدید بدنی داشته باشد.

در زمان نمونه گیری نیز فرد باید کاملا آرامش داشته باشد و از هرگونه استرس دور بماند.

این آزمایش در صورت وجود قاعدگی های نامنظم و یا قطع شدن قاعدگی در فرد، وجود ناباروری، وجود ترشح از پستان و حساسیت سینه ها انجام میشود.

آزمایش هورمون آنتی مولرین و یا AMH

این هورمون تولید شده به وسیله تخمدان ها است و متناسب با سن فرد میزان آن تغییر می کند‌. هورمون آنتی مولرین توسط فولیکول هایی که حاوی تخمک هستند تولید می گردد.

این هورمون را برای بررسی تعداد فولیکول ها و میزان ذخیره تخمک انجام می دهند.

این آزمایش دارای حساسیت زیادی است و با استفاده از آن ذخیره تخمدانی را مورد ارزیابی قرار می دهند.

پایین بودن ذخیره تخمدانی موجب کاهش قدرت باروری می گردد و خطر سقط را افزایش می دهد.

هورمون تیروئید

این هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز و یا غده تیروئید است و میزان هورمون تیروئید را اندازه گیری می کند. بیماری تیروئید موجب ایجاد اختلال در قاعدگی می‌شود.

بالا رفتن آن باعث پرکاری تیروئید و کاهش آن موجب کم کاری تیروئید می‌شود.

پرکاری تیروئید باعث کم شدن وزن، وجود قاعدگی نامنظم و بیش فعالی می‌شود و وجود کم کاری تیروئید در زمان بارداری باعث جدا شدن جفت، پره اکلامپسی، ایجاد زایمانی زودرس، کم شدن وزن بچه و ... می‌شود.