دیابت - None

دیابت بیماری است که در آن، بدن قادر به تولید انسولین و یا استفاده مناسب از این ماده نمی باشد. انسولین هورمونی است که برای تبدیل قند، نشاسته و دیگر غذاها به انرژی مورد نیاز می باشد و برای زندگی روزانه ضروری است. دیابت و یا همان بیماری قند به مجموعه ای از اختلالات اطلاق می شود که باعث گردیده سلولهای بدن نتواند به نحو مناسب از کربوهیدراتها به عنوان یک ماده غذایی اساسی استفاده نماید، که نتیجه آن افزایش میزان فند خون خواهد بود. اگرچه ژنتیک و فاکتورهای محیطی مانند چاقی و کم تحرکی در بروز دیابت موثر هستند، علت اصلی این این بیماری هنوز ناشناخته می باشد.

علل بیماری

دیابت بیماری است که با افزایش میزان قند خون در اثر کمبود ترشح انسولین ( دیابت نوع یک) و یا اختلال در فعالیت انسولین (دیابت نوع دو) بروز پیدا می نماید. بیش از 90 در صد مبتلایان به دیابت به دیابت نوع دو گرفتار می باشند. از آنجا که شیوع دیابت نوع دوم در طی سالهای اخیر افزایش بی رویه ای پیدا نموده و از طرف دیگر سن ابتلا به این نوع دیابت نسبت به دهه های قبل به مراتب کاهش یافته وبه عبارت دیگر جوانان بیشتری به این نوع دیابت مبتلا می گردند، لذا شناسایی عوامل خطر دیابت باعث شناخت زودتر این بیماری و پیشگیری در مراحل اولیه و در نهایت در جلوگیری از بروز عوارض دیابت بسیار مفید خواهد بود.

آخرین یافتههای پزشکی نشان میدهد که موارد زیر از عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع دوم  هستند، البته به این معنا نیست که هرکس ریسک فاکتورهای زیر را داشته باشد حتما به دیابت مبتلا می شود و ممکن است که افرادی برخی علایم زیر را داشته باشند ولی هرگز به دیابت نیز مبتلا نگردند، ولی داشتن علایم زیر شانس ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.

سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت ،اگر والدین و یا خواهر و برادران شما به بیماری دیابت مبتلا باشند خطر ابتلا به دیابت نوع دوم در شما نیز افزایش می یابد.
افزایش سن (سن بیش از 45 سال): با بالارفتن سن خطر ابتلا به دیابت نوع 2 افزایش می یابد. چرا که با افزایش سن و پیر شدن ، پانکراس به مانند جوانی ، به خوبی انسولین ترشح نمی کند و نیز با افزایش سن ، مقاومت سلول ها به انسولین افزایش می یابد.
شیوه زندگی غیر فعال: اگر در زندگی روزمره فعالیت بدنی شما کم باشد ،  افزایش وزن و چاقی را در پی خواهد داشت . غیر فعال بودن و افزایش وزن ، دست در دست هم ، شانس ابتلا به دیابت را افزایش می دهند . سلول های عضلانی گیرنده های انسولینی بیشتری نسبت به سلول های چربی دارند و با افزایش فعالیت بدنی و ورزش سلول های عضلانی تقویت می گردند و لذا افراد می توانند با انجام ورزش و فعالیت بدنی، مقاومت به انسولین را در بدنشان کاهش دهند . نشان داده شده است که فعالیت بدنی و ورزش ، حساسیت به انسولین را افزایش می دهد و عملکرد هورمون انسولین را بهبود می دهد . مطالعات نشان داده است که تنها 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط روزانه به همراه 5-10% کاهش وزن موجب کاهش 58% در ابتلا به دیابت میگردد.
عادات غذایی ناسالم:  90% افرادی که به دیابت نوع دوم مبتلا شده اند ، اضافه وزن دارند. لذا  غذا خوردن ناسالم در افزایش وزن سهیم است. چربی زیاد ، فیبر ناکافی ، مصرف بیش از حد کربوهیدرات های ساده همگی در ابتلا به دیابت نوع دوم سهیم می باشند. غذا خوردن صحیح می تواند در بهبود و یا پیش گیری از دیابت نوع دوم سهیم باشد.
سابقه ن‍‍‍ژ‍ادی و یا قومی: برخی از اقوام و یا نژادها میزان دیابت بیشتری دارند. برای مثال در کشور ما شیوع دیابت در بعضی از شهرها مانند یزد نسبت به برخی دیگر از شهرها بیشتر می باشد. و یا در کشور آمریکا خطر ابتلا به دیابت نوع دوم در سیاه پوستان ها بیشتر است.
سندرم متابولیک و یا سندرم مقاومت به انسولین:   این سندرم مجموعه ای از عوامل خطرزای متابولیک می باشد که در یک فرد وجود دارند . اجزاء سندرم متابولیک عبارتند از : پرفشاری خون، تری گلیسرید بالا، چاقی شکمی ، بالا بودن قند خون ناشتا و پایین بودن میزان کلسترول خوب (HDL). افرادی که سه مورد و یا بیشتر از علایم مذکور را دارند به سندرم متابولیک مبتلا هستند . سندرم متابولیک ریسک بیماری های قلبی، سکته و دیابت را افزایش می دهد.
افزایش وزن :  اگر شما اضافه وزن دارید شانس ابتلا به دیابت نوع دوم در شما افزایش می یابد. ( اضافه وزن را نمایه توده بدنی بیش از 25 توصیف می کنیم.) چرا که وزن بالا مقاومت به انسولین را افزایش می دهد به این معنا که بافت چربی توانایی بدن در استفاده از انسولین و ورود انسولین به درون سلول را کاهش می دهد .
فشار خون بالا:  داشتن فشار خون بالا شانس پیشرفت بیماری دیابت نوع دوم را افزایش می دهد.
سطوح غیر طبیعی چربی های خون: کلسترول HDL کمتر از 35 میلی گرم/دسی لیتر ویا تری گلیسرید بیشتر از 150 میلی گرم/دسی لیتر ، شانس ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش می دهد.
سابقه دیابت بارداری: ابتلا به دیابت در طی بارداری و یا تولد نوزادی با وزن بیش از 4کیلوگرم ، می تواند شانس ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش دهد. دیابت بارداری در 4% زنان باردار دیده می شود . که شروع آن با ترشح هورمون هایی از جفت می باشد که این هورمون ها مقاوت به انسولین را در مادران افزایش می دهند. بسیاری از مادرانی که به دیابت بارداری مبتلا می باشند، در سال های پس از زایمان مستعد ابتلا به بیماری دیابت می گردند و در فرزندان آنها نیز،  شانس ابتلا به دیابت در سال های بعدی زندگی شان ، افزایش می یابد.
سابقه ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک: این اختلال که معمولا از سنین بلوغ در دختر خانمها آغاز می شود با پرید نامنظم، ریزش موی زنانه و چاقی همراه می باشد. مطالعات پیشین نشان داده اند که مقاومت به انسولین یکی از عوامل اساسی شروع این بیماری است و بر همین اساس این بیماری نیز خود یکی دیگر از ریسک فاکتوهای احنمالی ابتلا به دیابت نوع دوم می باشد.

عوامل خطرساز

گرچه در نیمی از موارد بیماران مبتلا به دیابت از بیماری خود اطلاع ندارند ولی تشنگی فراوان، پرنوشی ، ادرار فراوان، کاهش وزن بدون دلیل، عفونتهای مکرر و نیز گرسنگی دائمی از علائم خطری می باشند که می توانند نشاندهنده شروع دیابت باشند.

درمان

خیلی از افراد وقتی توصیه به داشتن رژیم غذایی صحیح می شوند نیاز به یک انگیزه کوچک برای شروع رژیم غذایی سالم دارند.واقعیت آنست که برای شروع یک تغییر رفتاری چه کسی نیاز به انگیزه ندارد؟ در نظر بگیرید که  با دیابت ، شما در معرض بالای خطر درد های عصبی و آسیب های عصب به نام نوروپاتی دیابتی هستید . چیزی که با یک سوزش و یا بی حسی در پاهای شما شروع می شود و می تواند تبدیل به مشکلات بزرگتردر راه رفتن ، کار کردن ، و اداره یک زندگی فعال شود .همچنین نوروپاتی دیابتی می تواند با اختلال در هضم و گوارش، ویا اختلالات فعالیت جنسی شما نمایش داده شود. علاوه بر این نوروپاتی دیابتی می تواند درک حسهای نرمال بدن را دشوار کند، مانند علائم پایین افتادن قند خون یا یک حمله قلبی که به همین دلیل حملات فلبی در بیماران دیابتی می تواند بدون درد آغاز گردد.
خوشبختانه ، تحقیقات انجام شده توسط متخصصین دیابت و تغذیه حاکی از آنست که تغذیه سالم در کنترل این اختلالات اعم از پیشگیری و نیز کنترل علائم پس از ظهور نوروپاتی موثر خواهد بود. مطالعات پژوهشی اخیر نشان داده است که در واقع یک رژیم تعدیل یافته در جهت کمک به درمان اختلالات عصبی دیابت تفاوتی با رژیم استاندارد توصیه شده توسط متخصصین دیابت و بویژه انجمن دیابت آمریکا ندارد . نکته اصلی در این موضوع  در واقع تاکید بر کنترل قند خون است.  مطمئناً اگر تغییر رژیم غذایی این امر را آسان کند، موفقیتی غیر قابل انکار خواهد بود.

میزان شیوع

در کشورهایی مانند آمریکا 7-8 در صد جمعیت مبتلا به دیابت می باشند. در کشور ما طبق آمار ارائه شده حدود 5-6 درصد افراد 3 تا 69 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند. مطالعات نشان داده است که بیش از نصف افراد دیابتی قبل از انجام مطالعات از بیماری خود آگاهی نداشتند. میزان شیوع بیماری دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد وجود داشته است (16.3 درصد)، که این به نوع و رفتارهای غذایی شهرهای مختلف مرتبط می باشد. شیوع دیابت و اختلالات تحمل گلوکز با افزایش سن، بالا می رود. طبق مطالعات اخیر 14 – 23% ایرانیان بالغ بالای 30 سال دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز (IGT) می باشند. مطالعات نشان می دهند که تقریباً 25% موارد IGT در آینده دچار دیابت می شوند.